Keleier e brezhoneg abaoe 2005

Dominig Jolived

Kelenner, kaner, sindikalour, stourmer… Bez’ e c’hell an dud dibab hini he hini pe… kemer anezho holl rak war an holl dachennoù-se en deus graet e damm hent.

A evel Aerborzh. Ar stourm a-enep an aerborzh e Kernitron al Lann zo a bouez-tre. N’eus ket ezhomm a aerborzh ouzhpenn e Breizh. En tu all d’ar stourm ekologel anat e c’hoarvez darvoudoù dedennus-kenañ war al lec’h. Ur vuhez a-stroll gant a bep seurt tud a bep oad. Labourat douar a reont ha produiñ boued, diskouez e c’haller beviñ e mod all. Kengred ha kenskoazell etre labourerien douar ar vro ha stourmerien a bep lec’h.

B evel Brezhoneg evel-just ! Da bep labous e gan, da bep pobl he yezh ! Un doare da soñjal, da welet ar bed he deus pep pobl hag ar benveg d’o embann eo he yezh. Un torfed d’an denelezh eo lazhiñ ur yezh pe he lezel da vervel. Un torfed eo ivez chom hep komz Brezhoneg d’e vugale pa ouzer.

Ch evel Chokolad. Un tamm (pe zaou) bemdez pa c’hallan. Klask a ran preniñ chokolad bio ha reizh.

C’h evel C’hoari. A bouez eo din c’hoari e forzh peseurt doare, gant ar vugale, gant ar re zeuet… C’hoari kartoù, bolotenn, c’hoarioù kevredigezh… Ar pezh na blij ket din eo ar c’hoarioù argant a laka an dud da grediñ e c’hallont dont da vezañ pinvidik ha padal ne reont nemet koll.

D evel Diwan. Gwellañ tra savet gant an Emsav er c’hantved a-raok. Kalz a chom d’ober : kreskiñ an niver a skolidi, digoriñ skolioù nevez, stummiñ kelennerien… Tremen skuizh on e klevet lod e tiskarañ skolioù Diwan e embann n’eo ket Brezhoneg mat, divlaz eo… Ur goulenn a ran outo : penaos eo Brezhoneg ho pugale-c’hwi ?

E evel Euskal Herria, Bro Euskal. Ma eil bro en ur mod. Ur vro a anavezan mat dibaoe 32 vloaz bremañ. D’ar c’houlz-se ‘m boa bet tro da chom du-hont ur pennad hag ingal ez an di dibaoe. Em bleud en em gavan eno gant ar stourmoù renet evit an Euskareg hag an dieubidigezh. Ur geriadur Brezhoneg-Euskareg zo bremañ a-drugarez da Badrig an Habask. Vad a raio da greñvaat an darempred etre hon div vro !

F evel Faskouriezh. Un dlead eo din stourm a-enep ar faskourien, ar ouennelourien. “No pasaràn”, Ne dremenint ket ! Chomomp war evezh ; ma zo ur gentel istor da zerc’hel soñj deusouti eo homañ : ar pezh a zisoñjer a c’hall dont en-dro.

G evel Gelveneg, ‘lec’h e oan bet ganet ha ‘lec’h emaon e chom bremañ en-dro. Stag on deus ma bro daoust ma plij din ar re all ivez.

G evel Gwregelouriezh. A bouez-kenañ e kavan ar stourm evit gwirioù ar merc’hed. N’eo ket reizh, e mod ebet, e vefe izeloc’h stad ar merc’hed e-keñver goproù, kargoù, pouez er gevredigezh… N’eo ket afer ar merc’hed nemetken, afer an holl eo ha kengred da vat on gant ar stourmerezed gwregelourezed. Dedennus e kavan ar pezh a ra ar strollad “Gast” war an dachenn-se. Labour zo da cheñch speredoù merc’hed zo ha dreist-holl paotred e lakaat anezho da ‘n em soñjal.

H evel Hepken. Ger-stur kêr-benn ar Vro Vigoudenn zo “Pont-‘n-Abad Hepken”. Plijout a ra din gerioù-stur ar c’hêrioù evel-se. “Ar Gelveneg Dalc’hmat”, “Lechiagad Start ha Yac’h”…

I evel Iche ! Estlammadenn a blij din kalz. “Iche ! Gwelet ‘teus hemañ gant e zilhad droch !”

J evel Jostram pe chostrom evel ‘vez lâret ganeomp er Vro Vigoudenn. Diampart gant e zaouarn eo bezañ chostrom ganeomp. Chostrom e vezan a-wezhioù ha lopes memes. Lopes zo bezañ diampart gant e gorf.

K evel kaniñ. Kaniñ e rank an holl ober, ha pa gavfe da lod ne reont ket brav pe me ‘oar. Gwezhall e veze kanet kalz muioc’h. Ul liamm kreñv eo etre an dud, ha n’eo ket tra un nebeud tud a-vicher hepken. Plijout a ra kalz d’ar vugale vihan ha war-lerc’h e ra c’hoazh ma vez dalc’het d’ober ganto er skol pe er gêr. Ur c’helenner Brezhoneg en ul lise gall en doa lâret din ne blije ket d’al liseidi kaniñ ken. Biskoazh ! Al liseidi a vez ganin a c’houl’ kaniñ dalc’hmat ! Kanaouennoù boutin da galz a dud zo mat da c’houzout. Nag a blijadur en em gavout n’eus forzh pelec’h ha kaniñ a-stroll evel ma ra Kembreiz pe Euskariz !

K evel kelenn. Kelenn zo treuzkas, kelenn zo ivez roiñ c’hoant da zeskiñ, eskemm… Dav eo bet mennet evit kelenn. Emichañs e talc’hin da vezañ mennet betek an oad da ‘n em denniñ, ‘mod all e rankin cheñch micher.

L evel Lalla. A-bouez-tre eo ar gerioù e yezh ar vugale vihan, hemañ zo evit gwele. “Toutouig lalla”.

L evel liorzhañ. Siwazh ne ran ket, pe nemeur. Ar bleunioù a blij din hag ivez al legumaj. Er bloaz-mañ ‘m eus lakaet tomatez ha kourjetez. Gwelet e vo an disoc’h.

M evel Maout. Ul loen arouezius ma zo unan e Breizh. Kalz a droiennoù zo gant ar maout : aet eo ar maout gantañ, ober penn maout, maout zo danvad din, klask pemp troad d’ar maout, ur maout eo an den-mañ…

M evel Muguruza. Fermin Muguruza, kaner ha soner euskarat a blij din ur bern. Rock, ska, euskarek, pobloù e stourm e kreiz hag e su Amerika… Kaner ar strolladoù Kortatu, Negu Gorriak ha bremañ Radio Bemba Sound Sistem. Ha mignon da Vanu Chao.

N evel Naon. Plijus a gavan kavout naon pa ouzon ‘m bo da zebriñ. Skrijiñ a ran avat pa soñjan en dud n’o devez ket peadra. Padal e vefe aes renkañ an heug-se ma vefe youl.

N evel Naoned. Kêr-benn Breizh a viskoazh ha da viken ! Ne vo ket pardonet d’ar re o deus nac’het unaniñ ar vro !

O evel Ober. Un oberer a dalv kant lavarer.

P evel padout. “N’eo ket dont a-benn ar pouezusañ” a lâre Ho Chi Min, “Padout nag eo”.

P evel Palestina. Un euzh eo ar pezh a vez e Palestina. Goude an Apartheid e Su Afrika eo poent bras d’an holl er bed embann n’haller ket asantiñ doareoù stad hag arme Israel deus ar Balestinianed. Boikot Israel !

P evel Plijadur ! Re alies e vezer trapet gant degouezhioù displijus, setu pa c’haller kemer plijadur, deomp dezhi hardizh !

R evel Redadeg. Ur soñj kaer deuet deus Bro Euskal diwar “Korrika” ha lakaet brav amañ diwar youl un nebeud tud. Gant ma vimp niverus-niverus e redek evit ar Brezhoneg ar bloaz e tont !

R evel Roazhon, ar skipailh mell-droad a harpan dibaoe atav ha betek penn. Tik on gant ar vell-droad ha skorer skipailhoù Breizh : Gwengamp, An Oriant, Naoned, Brest… goude Roazhon evel-just !
Ne blij ket din ar re a zo evit ur skipailh hag a-enep skipailhoù all Breizh.
Ne blij ket din kennebeut ar Vretoned a gav gwelloc’h skorañ skipailhoù Masilia, Pariz pe Lyon peogwir int deus ar c’hiz ! Skipailh broadel Breizh a fell din gwelet ivez ha kalz tud eveldon, a gav din.
Gouzout a ra mat-tre ar C’hallaoued peseurt pouez en defe seurt skipailh ha dre se e pouezont kement evit lakaat skoilhoù war e hent.

S evel SAB. A-drugarez da labour emsaverien hag emsaverezed Stourm Ar Brezhoneg e vez gwelet hon yezh war ar pannelloù.
Un doare difeuls hag efedus a tleer ober muioc’h gantañ moarvat evit ma vo ofisiel ar Brezhoneg e Breizh !

S evel SLB. Ur sindikad a ranker kavout da zifenn gwirioù al labourerien hag al labourerezed ha peogwir omp Bretoned e rankomp kavout unan breizhat, na petra ‘ta !

T evel Tad. Kollet ‘m eus ma hini re abred, kalz traoù ‘m boa da zeskiñ digantañ c’hoazh. Pa vezer yaouank ne weler ket dalc’hmat an dalvoudegezh a c’hall ar re goshoc’h degas hag a-wezhioù e vez re ziwezhat war-lerc’h.

U evel Urupailh. Urupailhed, tud neuziet fall. “Brudet eo hemañ da vezañ ur mezvier hag un urupailh”. ‘Lâran ket deoc’h piv eo, e anavezet ho peus, marteze ?

V evel Vakañsoù. Bep hañv e klaskan mont da vakañsiñ da Vro Euskal, da Gorsika, da C’haliza… Da welet lec’hioù kaer evel-just ha dreist-holl da welet tud, da eskemm ganto, da zeskiñ diganto.

W evel Waoñ. E yezh ar vugale vihan evel lalla. Diwall da vont gant ar Waoñ Du, ur boud euzhus eo hemañ.

Y evel Ya !, hon kazetenn sizhuniek. Binvioù a bep seurt a rank kavout ar Brezhoneg, binvioù kelaouiñ en o zouez : kazetennoù, radio, skinwel… Komz, lenn ha skriviñ Brezhoneg a ranker ober. Gourc’hemennoù d’an holl re a laka o amzer hag o foan da ginnig deomp danvez e Brezhoneg.

Z evel ZZ Top.


Un atersadenn embannet en niverenn 518, d’ar 15 a viz Mae 2015.

Da lenn

Da lenn ivez